Publication: Grecia y España de las dictaduras a la CEE (1974-1985): procesos de democratización, representaciones y relaciones bilaterales
Loading...
Files
Official URL
Full text at PDC
Publication Date
2019-12-19
Authors
Advisors (or tutors)
Editors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Universidad Complutense de Madrid
Citations
Exportar
Abstract
Los procesos de democratización en Grecia, España y Portugal a partir de 1974 han sido a menudo analizados por los politólogos ya desde los años ochenta, fomentando casi una disciplina independiente dentro de la politología, la «transitología». Los historiadores en Grecia y España también han tratado de explicar el proceso de cambio político y, en el caso español, este interés por la Historia del Presente empezó con mucha anterioridad. En general, los historiadores se ocuparon de diversos temas de la historia reciente, como el cambio hacia el régimen democrático, la historia de los partidos políticos, las culturas juveniles y las relaciones con la CEE. Además, los últimos años aparecieron algunos trabajos historiográficos que intentan comparar Grecia, España y Portugal. La presente tesis doctoral trata de un estudio historiográfico comparado de la Grecia y España posdictatoriales, enfocando en los procesos de la transición democrática, la manera en que estos procesos fueron representados entre los dos países y, por último, en el impacto que tuvo el proceso de negociación para el ingreso en la CEE en las relaciones bilaterales de Grecia y España. Cronológicamente hablando, nuestro estudio comienza en 1974 y acaba en 1985. Aunque el origen de las transiciones democráticas era muy distinto, ya que en España no hubo un colapso del régimen como ocurrió en Grecia, los gobiernos que llevaron a cabo las transiciones democráticas tuvieron que tratar problemas que eran parecidos. Esto refiere tanto a la necesidad de elaborar instituciones democráticas, como a cuestiones como la solución adecuada de la forma del Estado, la legalización de los partidos comunistas o el tratamiento de la herencia del pasado. Pero cada país siguió caminos muy distintos para gestionar estos asuntos, como ilustra el distinto resultado que tuvo la democratización para la Corona o la distinta manera que se intentó lograr la llamada «reconciliación nacional». Luego, estudiando la prensa griega y española y la documentación de las respectivas embajadas, queda evidente que hubo un cierto seguimiento del proceso de cambio político entre los dos países, tanto durante el proceso de construcción democrática, como durante el ascenso de los socialistas en el poder, pero desde un punto de vista distinto. Por último, el objetivo de ingresar en la CEE, compartido entre los primeros gobiernos democráticamente elegidos, a pesar de los problemas que planteo para Grecia la solicitud española en un tiempo inicial, finalmente fortaleció las relaciones de los dos gobiernos, tanto antes, como después de la subida de los socialistas en el poder...
The democratization of Greece, Spain and Portugal have been extensively studied by political and other social scientists since the early 1980s. This intensive interest by political scientists, resulted in the establishment of an almost independent discipline within political science, the so-called “transitology”. Historians in Greece and Spain have also made an effort to explain the processes of regime-change, and in the Spanish case this interest in the History of the Present, started earlier. Generally, historians focused on different aspects of the recent history, as for example, the process of regime-change, the history of the political parties, the youth culture and the relations with the EEC. Moreover, it lays on recent years that we have seen the publication of some works comparing Greece, Spain and Portugal from a historical perspective. This doctoral thesis consists of a comparative historiographical approach of post dictatorial Greece and Spain, through three chapters focusing on deferent aspects of the period between 1974-1985. The francoist regime did not collapse as did the Greek one, but in both cases the governments that led the transition to democracy had to deal with some similar questions. This refers not only to the necessity to develop democratic institutions, but also to the legalization of the communist parties and the legacy of the past. Each country followed very different paths in order to deal with the above questions. A good example is the different outcome of the democratization for the Crown and the different procedure followed for the so-called «national reconciliation». Moreover, based on the Greek and Spanish press and the available documentation from the respective embassies, it is evident that there was an intense interest between the two countries in the most important political facts, both during the democratization process and the socialist electoral victories, but from a different perspective. Last but not least, the negotiation for EEC entry, common aim of the recently democratized countries, had a significant impact on the bilateral relations between Greece and Spain. Despite the negative implications that the Spanish application had on the Greek strategy, the negotiations with the EEC finally strengthened their bilateral relations, before and after the formation of the first socialist governments...
Οι διαδικασίες εκδημοκρατισμού στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία, οι οποίες ξεκίνησαν το 1974, έχουν αναλυθεί εκτενώς από τους πολιτικούς και κοινωνικούς επιστήμονες. Το έντονο αυτό ενδιαφέρον εκδηλώθηκε, ήδη, τη δεκαετία του ΄80 θεμελιώνοντας, κατά κάποιο τρόπο, μία διακριτή ειδικότητα εντός της Πολιτικής Επιστήμης, τη «μεταβασιολογία». Τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Ισπανία οι ιστορικοί έχουν ασχοληθεί με τη διαδικασία της μετάβασης στη Δημοκρατία και με διάφορα άλλα ζητήματα του πρόσφατου παρελθόντος, όπως την ιστορία των πολιτικών κομμάτων, τις νεανικές κουλτούρες και τις σχέσεις με την ΕΟΚ – αν και στην Ισπανία το ενδιαφέρον για την «Ιστορία του παρόντος» ξεκίνησε αρκετά νωρίτερα. Ακόμη, τα τελευταία χρόνια εκδόθηκαν ορισμένες συγκριτικές ιστορικές μελέτες για τις τρεις αυτές χώρες του ευρωπαϊκού νότου. Η παρούσα διδακτορική διατριβή επιχειρεί μία ιστοριογραφική συγκριτική προσέγγιση της μεταδικτατορικής Ελλάδας και της μεταφρανκικής Ισπανίας, εστιάζοντας στις διαδικασίες δημοκρατικής μετάβασης, στον τρόπο που αυτές αναπαράχθηκαν και ερμηνεύτηκαν ανάμεσα στις δύο χώρες και, τέλος, στην επίδραση που είχε η διαδικασία ένταξης στην ΕΟΚ στις διμερείς σχέσεις των δύο χωρών, διατρέχοντας τη χρονολογική περίοδο από το 1974 έως το 1985 Παρά το γεγονός ότι η αφετηρία των δημοκρατικών μεταβάσεων ήταν διαφορετική, δεδομένου ότι στην Ισπανία η δικτατορία δεν κατέρρευσε όπως, αντίθετα, έγινε στην Ελλάδα, υπήρχαν ορισμένα παρόμοια προβλήματα που κλήθηκαν να επιλύσουν οι κυβερνήσεις που χειρίστηκαν τις μεταβάσεις. Η παρατήρηση αυτή αφορά τόσο στην ανάγκη δημιουργίας δημοκρατικών θεσμών, όσο και σε ζητήματα όπως η μορφή του πολιτεύματος, η νομιμοποίηση των κομουνιστικών κομμάτων και οι κληρονομιές του παρελθόντος. Σε κάθε χώρα όμως, αυτά τα ζητήματα προσεγγίστηκαν με διαφορετικό τρόπο, όπως αποδεικνύεται από το διαφορετικό αποτέλεσμα που είχε ο εκδημοκρατισμός για το Στέμμα, αλλά και από τον διαφορετικό τρόπο που επιχειρήθηκε η λεγόμενη «εθνική συμφιλίωση». Στη συνέχεια, εξετάζοντας το ελληνικό και ισπανικό Τύπο και τα διπλωματικά έγγραφα από την ελληνική και ισπανική πρεσβεία, προκύπτει ότι υπήρξε έντονο ενδιαφέρον ανάμεσα στις δύο χώρες για τα μείζονα πολιτικά γεγονότα, τόσο κατά τη διάρκεια των δημοκρατικών μεταβάσεων, όσο και κατά την άνοδο των σοσιαλιστών στην εξουσία. Τέλος, ο κοινός στόχος των πρώτων δημοκρατικών κυβερνήσεων για ένταξη στην ΕΟΚ, παρά τα αρχικά προβλήματα που προκάλεσε στην Ελλάδα το ισπανικό αίτημα, τελικά ενδυνάμωσε τις διμερείς σχέσεις των δύο χωρών, πριν και μετά την άνοδο των σοσιαλιστών στην εξουσία...
The democratization of Greece, Spain and Portugal have been extensively studied by political and other social scientists since the early 1980s. This intensive interest by political scientists, resulted in the establishment of an almost independent discipline within political science, the so-called “transitology”. Historians in Greece and Spain have also made an effort to explain the processes of regime-change, and in the Spanish case this interest in the History of the Present, started earlier. Generally, historians focused on different aspects of the recent history, as for example, the process of regime-change, the history of the political parties, the youth culture and the relations with the EEC. Moreover, it lays on recent years that we have seen the publication of some works comparing Greece, Spain and Portugal from a historical perspective. This doctoral thesis consists of a comparative historiographical approach of post dictatorial Greece and Spain, through three chapters focusing on deferent aspects of the period between 1974-1985. The francoist regime did not collapse as did the Greek one, but in both cases the governments that led the transition to democracy had to deal with some similar questions. This refers not only to the necessity to develop democratic institutions, but also to the legalization of the communist parties and the legacy of the past. Each country followed very different paths in order to deal with the above questions. A good example is the different outcome of the democratization for the Crown and the different procedure followed for the so-called «national reconciliation». Moreover, based on the Greek and Spanish press and the available documentation from the respective embassies, it is evident that there was an intense interest between the two countries in the most important political facts, both during the democratization process and the socialist electoral victories, but from a different perspective. Last but not least, the negotiation for EEC entry, common aim of the recently democratized countries, had a significant impact on the bilateral relations between Greece and Spain. Despite the negative implications that the Spanish application had on the Greek strategy, the negotiations with the EEC finally strengthened their bilateral relations, before and after the formation of the first socialist governments...
Οι διαδικασίες εκδημοκρατισμού στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία, οι οποίες ξεκίνησαν το 1974, έχουν αναλυθεί εκτενώς από τους πολιτικούς και κοινωνικούς επιστήμονες. Το έντονο αυτό ενδιαφέρον εκδηλώθηκε, ήδη, τη δεκαετία του ΄80 θεμελιώνοντας, κατά κάποιο τρόπο, μία διακριτή ειδικότητα εντός της Πολιτικής Επιστήμης, τη «μεταβασιολογία». Τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Ισπανία οι ιστορικοί έχουν ασχοληθεί με τη διαδικασία της μετάβασης στη Δημοκρατία και με διάφορα άλλα ζητήματα του πρόσφατου παρελθόντος, όπως την ιστορία των πολιτικών κομμάτων, τις νεανικές κουλτούρες και τις σχέσεις με την ΕΟΚ – αν και στην Ισπανία το ενδιαφέρον για την «Ιστορία του παρόντος» ξεκίνησε αρκετά νωρίτερα. Ακόμη, τα τελευταία χρόνια εκδόθηκαν ορισμένες συγκριτικές ιστορικές μελέτες για τις τρεις αυτές χώρες του ευρωπαϊκού νότου. Η παρούσα διδακτορική διατριβή επιχειρεί μία ιστοριογραφική συγκριτική προσέγγιση της μεταδικτατορικής Ελλάδας και της μεταφρανκικής Ισπανίας, εστιάζοντας στις διαδικασίες δημοκρατικής μετάβασης, στον τρόπο που αυτές αναπαράχθηκαν και ερμηνεύτηκαν ανάμεσα στις δύο χώρες και, τέλος, στην επίδραση που είχε η διαδικασία ένταξης στην ΕΟΚ στις διμερείς σχέσεις των δύο χωρών, διατρέχοντας τη χρονολογική περίοδο από το 1974 έως το 1985 Παρά το γεγονός ότι η αφετηρία των δημοκρατικών μεταβάσεων ήταν διαφορετική, δεδομένου ότι στην Ισπανία η δικτατορία δεν κατέρρευσε όπως, αντίθετα, έγινε στην Ελλάδα, υπήρχαν ορισμένα παρόμοια προβλήματα που κλήθηκαν να επιλύσουν οι κυβερνήσεις που χειρίστηκαν τις μεταβάσεις. Η παρατήρηση αυτή αφορά τόσο στην ανάγκη δημιουργίας δημοκρατικών θεσμών, όσο και σε ζητήματα όπως η μορφή του πολιτεύματος, η νομιμοποίηση των κομουνιστικών κομμάτων και οι κληρονομιές του παρελθόντος. Σε κάθε χώρα όμως, αυτά τα ζητήματα προσεγγίστηκαν με διαφορετικό τρόπο, όπως αποδεικνύεται από το διαφορετικό αποτέλεσμα που είχε ο εκδημοκρατισμός για το Στέμμα, αλλά και από τον διαφορετικό τρόπο που επιχειρήθηκε η λεγόμενη «εθνική συμφιλίωση». Στη συνέχεια, εξετάζοντας το ελληνικό και ισπανικό Τύπο και τα διπλωματικά έγγραφα από την ελληνική και ισπανική πρεσβεία, προκύπτει ότι υπήρξε έντονο ενδιαφέρον ανάμεσα στις δύο χώρες για τα μείζονα πολιτικά γεγονότα, τόσο κατά τη διάρκεια των δημοκρατικών μεταβάσεων, όσο και κατά την άνοδο των σοσιαλιστών στην εξουσία. Τέλος, ο κοινός στόχος των πρώτων δημοκρατικών κυβερνήσεων για ένταξη στην ΕΟΚ, παρά τα αρχικά προβλήματα που προκάλεσε στην Ελλάδα το ισπανικό αίτημα, τελικά ενδυνάμωσε τις διμερείς σχέσεις των δύο χωρών, πριν και μετά την άνοδο των σοσιαλιστών στην εξουσία...
Description
Tesis inédita de la Universidad Complutense de Madrid, Facultad de Geografía e Historia, Departamento de Historia Moderna e Historia Contemporánea, leída el 11/11/2019